زینک یک عنصر کمیاب ضروری است که معمولا در گوشت قرمز، مرغ و ماهی یافت می‌شود. برای سلامتی، رشد و حس چشایی کودکان به مقدار کم لازم است. زینک در سراسر بدن جود دارد. بدن زینک اضافی را ذخیره نمی‌کند، بنابراین باید از طریق رژیم غذایی تامین شود. برای عملکرد سیستم ایمنی، بهبود زخم، لخته شدن خون، عملکرد تیروئید و بسیاری موارد دیگر مورد نیاز است. همچنین نقش کلیدی در بینایی ایفا می‌کند و اثراتی در برابر ویروس‌ها نیز دارد. والدین معمولاً از زینک برای رفع کمبود آن برای کودک، اسهال و بیماری ویلسون آنها استفاده می‌کنند. زینک همچنین برای آکنه، دیابت، بی‌اشتهایی، سوختگی و بسیاری اهداف دیگر استفاده می‌شود.
زینک برای چه چیزی موثر است؟
مصرف خوراکی زینک یا دادن زینک از طریق تزریق وریدی به بازیابی سطح زینک در افرادی که دچار کمبود این ماده معدنی هستند کمک می‌کند. اما مصرف مکمل‌های زینک به طور منظم توصیه نمی‌شود.
اسهال:
مصرف خوراکی زینک، مدت و شدت اسهال را در کودکانی که سوءتغذیه دارند کاهش می‌دهد. 20 میلی گرم زینک به صورت روزانه رایج‌ترین دوز مصرفی است. اما به نظر می‌رسد که دوزهای 5-10 میلی گرم نیز موثر بوده و باعث استفراغ کمتری می‌شود.
یک اختلال ارثی که باعث تجمع مس در بسیاری از اندام ها می شود (بیماری ویلسون):
مصرف خوراکی زینک علائم این بیماری را بهبود می‌بخشد. زینک میزان جذب مس را مسدود کرده و مقدار مسی که بدن آزاد می‌کند را افزایش می‌دهد. مصرف خوراکی روی به درمان آکنه کمک می‌کند. استفاده از زینک روی پوست به تنهایی مفید است.
اختلال کمبود زینک (آکرودرماتیت انتروپاتیک):
به نظر می رسد مصرف خوراکی زینک به بهبود علائم این بیماری کمک می کند.
یک بیماری چشمی که منجر به از دست دادن بینایی در افراد مسن می‌شود (دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن یا AMD):
مصرف خوراکی زینک، به‌ویژه همراه با ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان، به جلوگیری از کاهش بینایی کمک می‌کند و از پیشرفت کم بینایی مرتبط با افزایش سن در افراد در معرض خطر جلوگیری می‌کند.
اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD):
در کودکان، مصرف خوراکی زینک همراه با دارو برای ADHD به کاهش برخی علائم ADHD کمک می‌کند.
رشد کودک:
مصرف زینک از طریق دهان در دوران بارداری به بهبود رشد نوزاد در سال اول زندگی کمک می‌کند. در کودکان، مصرف زینک بصورت خوراکی رشد را بهبود می‌بخشد.
سرماخوردگی معمولی:
مکیدن قرص‌های حاوی زینک گلوکونات یا استات زینک به کوتاه شدن طول سرماخوردگی در بزرگسالان کمک می‌کند. اما مشخص نیست که آیا زینک به جلوگیری از سرماخوردگی کمک می‌کند یا خیر.
بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19):
مصرف خوراکی زینک یا دادن آن از طریق تزریق وریدی احتمال مرگ را در افرادی که به دلیل COVID-19 در بیمارستان بستری شدهاند کاهش می‌دهد.
افسردگی:
مصرف خوراکی زینک همراه با داروهای ضد افسردگی، افسردگی را بهبود می‌بخشد. همچنین در افرادی که به درمان با داروهای ضد افسردگی به تنهایی پاسخ نمی‌دهند نیز کمک می‌کند.
دیابت:
مصرف خوراکی زینک به بهبود کنترل قند خون به میزان کمی در افراد مبتلا به دیابت کمک می‌کند.
بثورات پوشک:
دادن زینک گلوکونات از طریق دهان به نوزادان به بهبود راش پوشک کمک می‌کند. استفاده از خمیر اکسید زینک نیز کمک کننده است.
نوزادان متولد شده با وزن کمتر از 2500 گرم (5 پوند، 8 اونس):
دادن زینک خوراکی به این نوزادان به افزایش وزن و قد آنها کمک می‌کند. مصرف زینک در دوران بارداری به افزایش وزن نوزاد در بدو تولد کمک می‌کند.
زخم معده:
مصرف خوراکی زینک استامات به درمان و پیشگیری از زخم معده کمک می‌کند.
ذات الریه:
مصرف خوراکی زینک به پیشگیری از ذات الریه در برخی از کودکان کمک می‌کند. اما به کودکانی که قبلاً به ذات الریه مبتلا شدهاند کمکی نمی‌کند.
رشد و نمو در نوزادان نارس:
دادن زینک خوراکی به این نوزادان به افزایش وزن و قد کمک می‌کند.
زخم بستر (زخم فشار):
استفاده از خمیر زینک روی پوست به بهبود زخم بستر کمک می‌کند. مصرف خوراکی زینک همراه با ویتامین C و آرژنین نیز کمک کننده می‌باشد.
بیماری سلول داسی شکل:
مصرف زینک از طریق دهان به کاهش علائم بیماری سلول داسی شکل در افراد مبتلا به کمبود زینک کمک می‌کند.
زگیل:
استفاده از پماد زینک به اندازه درمان‌های معمول برای درمان زگیل موثر است. مصرف خوراکی زنک سولفات نیز کمک کننده است.
عوارض جانبی مصرف زینک چیست؟
در این بخش به توضیح عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه زینک می پردازیم:
زمانی که بصورت خوراکی مصرف شود: زینک در صورت استفاده در مقادیر بیش از 40 میلی گرم در روز بی‌خطر است. زمانی که در دوزهای بالاتر مصرف شود، بی‌خطر است، به خصوص زمانی که فقط برای مدت کوتاهی استفاده شود. اما مصرف دوزهای بالاتر از 40 میلی گرم در روز میزان مس جذب شده در بدن را کاهش می‌دهد. مصرف دوزهای بسیار بالای زینک ناامن است و باعث درد معده، استفراغ و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود. یک دوز 10-30 گرم زینک می‌تواند کشنده باشد.
هنگامی که زینک به شکل ماسک صورت استفاده شود بی‌خطر است. استفاده از زینک روی پوست شکسته باعث سوزش، خارش و گزگز می‌شود.
هنگام استنشاق: زینک هنگام استنشاق از طریق بینی ناایمن است و باعث از دست دادن دائمی بویایی می‌شود. از استفاده از اسپری بینی حاوی زینک خودداری کنید.
بهترین مکمل زینک برای کودکان
شربت زینک پلاس مولتی ویتامین بدون قند کودکان ویتاپدیا حاوی 7 میلی گرم زینک لیپوزومال می باشد. زینک لیپوزومال جذب بالاتری داشته و منجر به ایجاد یبوست در کودکان نمی شود. علاوه بر این ها این مکمل 11 ویتامین ضروری دیگر را که برای رشدکودک لازم است نیز تامین می کند.
جمع بندی
این مقاله بر اهمیت زینک برای سلامت کودکان، از جمله نقش آن در رشد، حمایت از سیستم ایمنی، بهبود زخم و پیشگیری از بیماری ها تاکید می‌کند. روی به ویژه برای درمان اسهال، حمایت از رشد نوزادان نارس، مدیریت علائم ADHD و کمک به بهبودی پس از سرماخوردگی و COVID-19 مفید است. این مقاله همچنین در مورد عوارض جانبی احتمالی مصرف بیش از حد زینک هشدار می‌دهد و مکمل‌های روی خاص مانند شربت زینک Vitapedia را برای کودکان توصیه می‌کند که حاوی زینک لیپوزومال برای جذب بهتر بدون ایجاد یبوست است.
