تغذیه کودک یکی از اساسی‌ترین جنبه‌های رشد است و شیردهی اغلب در قلب این روند قرار دارد. با این حال، زمانی که نوزاد از شیر خوردن امتناع می‌کند، چه از بدو تولد و چه بعد از آن، ممکن است چالش‌هایی ایجاد شود. این وضعیت می‌تواند برای والدین بسیار استرس‌زا باشد و آنها را به دنبال پاسخ و راه حل سوق دهد. در این مقاله، تفاوت شیر مادر و شیر خشک بررسی می‌کنیم که چرا نوزاد ممکن است از شیر خوردن خودداری کند و توصیه‌های عملی برای غلبه بر این چالش‌ها ارائه می‌کنیم که هم سلامت کودک و هم آرامش مادر را تضمین می‌کند.
| ویژگی / معیار | شیر مادر 🍼 | شیر خشک 🍼 |
|---|---|---|
| ترکیب غذایی شیر مادر و شیر خشک | حاوی تعادل طبیعی از چربی، پروتئین، قند و آب؛ شامل آنزیم‌ها و آنتی‌بادی‌ها | ترکیب مصنوعی بر پایه شیر گاو یا سویا؛ فاقد آنتی‌بادی‌های طبیعی |
| تقویت سیستم ایمنی | حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ضدعفونی‌کننده؛ کاهش خطر عفونت‌ها و آلرژی‌ها | فاقد آنتی‌بادی؛ ممکن است خطر عفونت‌ها و آلرژی‌ها را افزایش دهد |
| هضم و جذب شیر مادر و شیر خشک | آسان‌تر هضم می‌شود؛ کاهش خطر یبوست و کولیک | ممکن است برای برخی نوزادان سخت‌تر هضم شود؛ احتمال یبوست بیشتر است |
| تأثیر بر رشد شناختی | ممکن است به بهبود رشد مغزی و شناختی کمک کند | شواهدی مبنی بر تأثیر مثبت بر رشد شناختی کمتر است |
| هزینه شیر مادر و شیر خشک | رایگان؛ اما ممکن است هزینه‌های جانبی (مانند تغذیه مادر) داشته باشد | هزینه‌بر؛ نیاز به خرید مداوم و تجهیزات مرتبط دارد |
| راحتی و انعطاف‌پذیری | نیاز به حضور مادر؛ ممکن است در مکان‌های عمومی چالش‌برانگیز باشد | می‌توان توسط هر کسی تهیه و تغذیه شود؛ مناسب برای مادران شاغل |
| تأثیر بر سلامت مادر با شیر مادر و شیر خشک | کاهش خطر برخی بیماری‌ها مانند سرطان سینه و دیابت؛ کمک به بازگشت رحم به حالت طبیعی | فاقد تأثیرات مثبت بر سلامت مادر |
| مدت زمان توصیه‌شده شیر مادر و شیر خشک | توصیه به تغذیه انحصاری تا ۶ ماه و ادامه تا ۲ سال یا بیشتر | می‌توان از بدو تولد استفاده کرد؛ اما توصیه به مشورت با پزشک دارد |
چرا کودک از شیر مادر نمیخورد؟
چه کودک شما در نوزادی از خوردن شیر از سینه مادر امتناع کند و چه زمانی که بزرگتر می شود، می تواند برای والدین بسیار استرس زا باشد. در اینجا این که چرا ممکن است این اتفاق بیفتد و چه کاری برای رفع آن باید انجام دهید چرا که در اینجا تفاوت شیر مادر و شیر خشک مطرح می شود.
چرا نوزاد تازه متولد شده از سینه مادر شیر نمیخورد؟
گاهی اوقات، مادران برای شیر دادن به نوزادان تازه متولد شده، به سختی تلاش می‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد برای والدین جدید نگران کننده است. ممکن است یک توضیح ساده وجود داشته باشد. اطلاعاتی که در ادامه به شما می دهیم می تواند به شما کمک کند راه حل مناسبی پیدا کنید. برخی از شایع‌ترین دلایلی که نوزادان تازه متولد شده به سختی به از سینه مادر شیر می خورند عبارتند از:
American Academy of Pediatrics (AAP)
«نشان داده شده است که تغذیه با شیر مادر مزایای سلامتی قابل توجهی برای نوزادان و مادران دارد.»
- زایمان سخت: اگر مادر در زایمان مداخلاتی داشته باشد یا نوزاد خیلی سریع به دنیا بیاید، ممکن است احساس درد یا سردرد داشته باشد.
- داروهای مورد استفاده در حین زایمان: بیهوشی، اپیدورال یا پتیدین می‌تواند نوزاد شما را خواب آلود یا گیج کند.
- کودک پس از تولد از مادر جدا می‌شود، حتی برای چند دقیقه
- ناراحتی ناشی از آسیب هنگام تولد یا کبودی
- بلع موکوس در بدو تولد باعث می‌شود کودک شما احساس احتقان، حالت تهوع یا ناراحتی کند.
- یک تجربه ناخوشایند اولیه از تلاش برای شیر دادن، مانند زور زدن مادر برای گرفتن سینه توسط نوزاد
- ممکن است کودک زبان بند داشته باشد.
دلایل عدم تمایل نوزادان به گرفتن سینه مادر
گاهی اوقات، نوزادان بزرگتر از گرفتن سینه مادر خودداری می‌کنند، در حالی که تا قبل از آن به خوبی از سینه شیر می‌خوردند. این به عنوان “nursing strike” شناخته می‌شود. ممکن است نوزاد به مدت 2 تا 4 روز از گرفتن سینه خودداری کنند، اما ممکن است تا 10 روز طول بکشد. دلایلی که ممکن است نوزاد چند ماهه از گرفتن سینه امتناع کند می تواند شامل موارد زیر باشد:
همچنین درباره بهترین زمان شروع غذای کمکی نوزاد + 12 خوراکی مهم بیشتر بخوانید.
- چیزی تغییر کرده است که چفت کردن دهان نوزاد به سینه را دشوار می‌کند.
- جریان قوی یا سریع شیر، که کودک شما در تلاش برای قورت دادن آن است.
- دهان دردناک، به دلیل عفونتی مانند برفک یا به دلیل دندان درآوردن
- از محیط اطراف خود بیشتر آگاه هستند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود، مثلاً با سر و صدا
- تغییر در طعم شیر مادر، مانند تغییری که ناشی از چرخه قاعدگی می‌باشد.
- معرفی مواد غذایی جامد بیشتر
- تعداد کمی از نوزادان به دلیل ریفلاکس شدید یا مداوم، که به عنوان بیماری ریفلاکس معده به مری (GORD) شناخته شده است، دچار مشکل می‌شوند، بنابراین ممکن است تغذیه و روند شیر خوردن را برای آنها با درد همراه کند.
شیر مادر و شیر خشک، شیر مادر چه مزایایی دارد؟
شیردهی یک راه فوق العاده برای برقراری ارتباط با کودک شماست. در اینجا برخی از مزایای دیگر شیردهی را توضیح داده‌ایم:
- شیر مادر به طور طبیعی تمام مواد مغذی مورد نیاز نوزادان برای رشد و نمو دارد.
- شیر مادر دارای آنتی‌بادی‌هایی است که می‌تواند از بیمار شدن کودک شما جلوگیری کند.
- تغذیه با شیر مادر می‌تواند به پیشگیری از مشکلات سلامتی کودک شما مانند آلرژی، اگزما، عفونت گوش و مشکلات معده کمک کند.
World Health Organization (WHO)
«شیر خشک حاوی آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر که به محافظت از نوزادان در برابر عفونت کمک می‌کند، نیست.»
- نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر به دلیل عفونت‌های تنفسی در بیمارستان بستری می‌شوند.
- کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دچار چاقی یا دیابت می‌شوند.
- تغذیه با شیر مادر می‌تواند به پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کمک کند.
- مادرانی که شیر می‌دهند بعد از بارداری به راحتی وزن کم می‌کنند.
- تغذیه با شیر مادر می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان، دیابت و برخی بیماری‌های دیگر در مادران کمک کند.
شیردهی به نوزاد با سینه بسیار راحت‌تر است. تقریباً در هر مکان و زمانی که کودک گرسنه است می‌توانید شیر بدهید. نیازی نیست قبل از تغذیه شیر خشک درست کنید، نگران آب تمیز باشید یا هنگام بیرون رفتن یا مسافرت آن را با خود حمل کنید. و شما در هزینه ها صرفه جویی می‌کنید. شیردهی با شیر مادر و شیر خشک یک انتخاب طبیعی و سالم برای مادر و نوزاد است.
تفاوت شیر مادر و شیر خشک
شیرخشک های نوزادان جایگزین مغذی شیر مادر هستند و حتی حاوی برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی هستند که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند باید از مکمل‌ها دریافت کنند. فرمول‌های تجاری که در شرایط استریل تولید می‌شوند، سعی می‌کنند شیر مادر را با استفاده از ترکیب پیچیده‌ای از پروتئین‌ها، قندها، چربی‌ها و ویتامین‌هایی که در خانه تولید نمی‌شوند، تکثیر کنند و این تفاوت شیر مادر و شیر خشک را مشخص می کند. بنابراین اگر به کودک خود شیر نمی‌دهید، مهم است که فقط از شیر خشک بازاری استفاده کنید.
علاوه بر نگرانی‌های پزشکی که ممکن است از شیردهی جلوگیری کند، برای برخی از زنان، شیردهی ممکن است بسیار سخت یا استرس زا باشد. در اینجا دلایل دیگری وجود دارد که زنان ممکن است شیر خشک را انتخاب کنند:
- راحتی: هر یک از والدین می‌توانند در هر زمانی به نوزاد شیر بدهند (البته این موضوع برای زنانی که شیر خود را برای نوزاد می‌دوشند نیز صادق است). این به مادر این امکان را می‌دهد به خوبی فرزند خود را تغذیه کند.
- انعطاف پذیری: نوزادی که با شیر خشک تغذیه می‌شود حتی پدر یا پرستار او نیز می‌تواند به او شیر بدهد و دیگر وابستگی به مادر ندارد. همچنین نیازی به دوشیدن شیر توسط مادر و یا اینکه مادر سر ساعت مشخصی در خانه باشد تا به نوزاد شیر بدهد نیست. مهمتر از همه مادرانی که به نوزاد شیر خشک می‌دهند نیازی به پیدا کردن یک مکان خصوصی برای شیردهی در ملاء عام ندارند.
- زمان و دفعات تغذیه: از آنجایی که شیرخشک کمتر از شیر مادر قابل هضم است، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند معمولاً کمتر از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، نیاز دارند.
- رژیم غذایی: مادرانی که شیر خشک را انتخاب می‌کنند، لازم نیست نگران رژیم غذایی و تغذیه خود باشند.
تفاوت شیر مادر و شیر خشک، شیر خشک چه معایبی دارد؟
تغذیه نوزاد با شیر خشک معایبی دارد که از دیگر تفاوت های شیر مادر و شیر خشک می باشد که در ادامه به توضیح آن ها پرداخته‌ایم:
- فاقد آنتی بادی است: هیچ چیز برای نوزاد بهتر از شیر مادر نیست. شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که با تقویت ایمنی کودک از او محافظت می‌کند. شیرخشک فاقد آنتی‌بادی‌هایی است که ممکن است سیستم ایمنی کودک را تقویت نکند.
- برای برخی از نوزادان به راحتی قابل هضم نیست: از آنجایی که به صورت مصنوعی ساخته شده است، ممکن است برای نوزاد به راحتی قابل هضم نباشد. ممکن است زمان بیشتری برای هضم طول بکشد.
- گاهی اوقات نوزاد بلافاصله پس از نوشیدن شیر استفراغ می کند.
- فرآیند زمان‌گیری: باید در تهیه شیر خشک بسیار دقیق باشید. مقدار مناسب پودر در مقدار مناسب آب، معجون مناسبی را ایجاد می‌کند.
- هزینه بالا: در حالی که شیر مادر به طور طبیعی در بدن مادر تولید می‌شود، شیرخشک باید از بازار خریداری شود و مطمئنا در مواردی می‌تواند هزینه‌های زیادی را به دنبال داشته باشد.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
«شیر خشک جایگزین بی‌خطری برای شیر مادر است، اما همان محافظت را در برابر بیماری‌ها ارائه نمی‌دهد.»
نکات مهم در جایگزین کردن شیر مادر و شیر خشک
شیر خشک جایگزین مناسبی است که می‌تواند مواد مغذی لازم را برای رشد و تکامل کودک فراهم کند، به خصوص در شرایطی که شیردهی امکان پذیر یا عملی نیست. بنابراین نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند ممکن است در مقایسه با نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، بیشتر به بیماری‌ها و مشکلات گوارشی مبتلا شوند، و تغذیه با شیر خشک می‌تواند به آمادگی و ملاحظات مالی بیشتری نیاز داشته باشد.
تصمیم بین تغذیه با شیر مادر و شیر خشک شخصی است و باید بر اساس سلامت، سبک زندگی و شرایط مادر، اغلب با مشورت پزشک اتخاذ شود. هر دو روش تغذیه می‌توانند نیازهای تغذیه‌ای کودک را به طور موثر برآورده کنند، اما اطلاع از مزایا و معایب هر کدام می‌تواند به والدین کمک کند تا بهترین انتخاب را برای خانواده خود داشته باشند. همچنین مکملی که کودک می تواند همراه شیر مادر و شیر خشک مصرف کند البته با نظر پزشک شربت کیوتن امگا پلاس کودکان با ویتامین A ،D3 ،E بدون قند ویتاپدیا می باشد.
جمع بندی
درک دلایل امتناع نوزاد از شیر خوردن اولین قدم برای یافتن راه حل است. در حالی که زمانی که نوزاد از شیر خوردن امتناع می‌کند، برای مادر ناامیدکننده است، اما دانستن دلایل و درمان‌های مختلفی می‌تواند باعث اطمینان خاطر شود. خواه این موضوع به دلیل عوارض زایمان باشد، تغییرات در محیط کودک، یا صرفاً روند طبیعی رشد، والدین در این موضوع باید صبور باشند و به دنبال راهگارهای مناسب و کارساز بگردند. با پرداختن به این چالش‌ها با استراتژی‌های آگاهانه، هم مادر و هم کودک می‌توانند از مزایای فراوان شیردهی بهره‌مند شوند.
