سیستم ایمنی کودک در بهار و 5 راهکار غذایی

فصل بهار با همه زیبایی‌ها و سرزندگی‌اش، چالش‌هایی نیز برای سلامت سیستم ایمنی کودک در بهار به همراه دارد. تغییرات ناگهانی دما، افزایش گرده‌افشانی گیاهان، و دگرگونی‌های محیطی می‌توانند بر سیستم ایمنی کودکان تأثیر منفی بگذارند. در این فصل حساس، بدن در معرض آلرژن‌ها، ویروس‌های تنفسی و تغییرات بیولوژیکی قرار می‌گیرد که می‌تواند موجب بیماری‌های فصلی، آلرژی و کاهش انرژی شود. از آنجا که تغذیه سالم یکی از کلیدهای اصلی برای تقویت سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود، نقش مکمل‌های غذایی نیز در این میان پررنگ‌تر می‌شود. در این مقاله به بررسی تأثیر فصل بهار بر ایمنی کودکان، اهمیت تغذیه و زمان‌های ضروری استفاده از مکمل‌های غذایی برای تقویت سیستم ایمنی پرداخته‌ایم.

چرا فصل بهار بر سیستم ایمنی کودک در بهار تأثیر می گذارد؟

بهار از چند طریق مهم و مرتبط با سیستم ایمنی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. این تأثیر از تغییرات محیطی، بیولوژیکی و رفتاری منحصر به فرد در فصل ناشی می شود. در زیر توضیح جامعی در مورد چرایی و چگونگی تأثیر بهار بر ایمنی در کودکان، با دلایل علمی که توسط مطالعات و مکانیسم‌های فیزیولوژیکی پشتیبانی می‌شود، آورده شده است:

1.افزایش قرار گرفتن در معرض آلرژن و ایمنی کودک در بهار

بهار فصلی است که گیاهان شروع به گرده افشانی می‌کنند و گرده‌ها را در هوا رها می‌کنند. درختان، علف‌ها و علف‌های هرز منابع اصلی آلرژن‌های فصلی هستند. سیستم ایمنی کودکان هنوز در حال رشد است و قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های موجود در هوا می‌تواند پاسخ‌های ایمنی اغراق آمیزی را ایجاد کند. گرده به آنتی‌بادی‌های IgE روی ماست سل‌ها متصل می‌شود و باعث ترشح هیستامین و سایر مواد شیمیایی می‌شود که منجر به علائمی مانند عطسه، احتقان، خارش چشم یا حتی آسم می‌شود.

2.نوسانات دما و تغییرات آب و هوا

اوایل بهار تغییرات دمایی ناگهانی را شامل می‌شود، روزهای گرم و شب‌های خنک. این نوسانات می‌تواند تنظیم حرارت و دفاع ایمنی بدن را مختل کند. سد ایمنی مخاطی در بینی و ریه‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شود و به ویروس‌ها اجازه نفوذ می‌دهد. شوک سرما می‌تواند فعالیت گلبول‌های سفید خون را سرکوب کند و توانایی بدن برای خنثی کردن عوامل بیماری‌زا را کاهش دهد.

3.تغییر در نور خورشید و سطح ویتامین D

در حالی که در زمستان نور خورشید کم است، بهار آن را افزایش می‌دهد، که سنتز ویتامین D را در پوست بهبود می‌بخشد که برای تنظیم سیستم ایمنی ضروری است. با این حال، این تغییر تدریجی است و سطوح پایین ویتامین D از زمستان می‌تواند تا اوایل بهار ادامه یابد و ایمنی را تضعیف کند. ویتامین D هم ایمنی ذاتی و هم ایمنی انطباقی را تعدیل می‌کند، به ویژه پاسخ‌های سلول‌های T.

4.حساس شدن سیستم ایمنی و آلرژی های فصلی

بهار اغلب اولین چالش مهم ایمنی برای نوزادان و کودکان نوپا است که به تازگی در معرض آلرژن‌های محیطی قرار گرفته‌اند. قرار گرفتن در معرض در اوایل زندگی می‌تواند سیستم ایمنی بدن آنها را حساس کند و منجر به واکنش بیش از حد شود. قرار گرفتن در معرض مکرر سیستم ایمنی را آموزش می‌دهد تا با التهاب، تولید آنتی‌بادی و انتشار سیتوکین واکنش نشان دهد.

5.افزایش تماس با کودکان دیگر و سیستم ایمنی کودک در بهار

با بهبود آب و هوا، کودکان بیشتر در فضای باز بازی می‌کنند، به فعالیت‌های گروهی می‌پیوندند یا از تعطیلات بهاری بازمی‌گردند که منجر به تماس‌های بین‌فردی بالاتری می‌شود. این افزایش تماس باعث افزایش انتشار پاتوژن‌ها، به ویژه ویروس‌های تنفسی مانند راینو ویروس، RSV و حتی انترو ویروس‌ها می‌شود. کودکان خردسال به دلیل حافظه ساده ایمنی و قرار گرفتن در معرض قبلی کمتر آسیب‌پذیر هستند.

6.سیستم ایمنی کودک در بهار و تغییر ریتم شبانه روزی

ساعات طولانی‌تر نور روز بهار، ریتم شبانه‌روزی را تغییر می‌دهد، که مستقیماً بر تولید و عملکرد سلول‌های ایمنی تأثیر می‌گذارد. سطح ملاتونین کاهش می‌یابد و بر تولید سیتوکین و آمادگی ایمنی تأثیر می‌گذارد. ناهماهنگی شبانه روزی می‌تواند به طور موقت سطح ایمنی را کاهش دهد.

7.فعالیت بدنی و قرار گرفتن در فضای باز

بازی در فضای باز در بهار افزایش می‌یابد، که عموماً از طریق ورزش و هوای تازه به ایمنی بدن کمک می‌کند، اما با خطراتی همراه است. افزایش ناگهانی فعالیت یا قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها/آلرژن‌ها می‌تواند سیستم ایمنی را تحت فشار قرار دهد. کودکان مبتلا به آسم یا اگزما ممکن است به دلیل گرده‌گل + فعالیت بدنی تب کنند و دمای بدنشان بالا رود.

8.تغییرات میکروبیوم (پوست و روده)

تغییرات محیطی در فصل بهار (تغییر رژیم غذایی، آلرژن‌ها، قرار گرفتن در معرض هوای آزاد) بر میکروبیوم تأثیر می‌گذارد، به ویژه در کودکانی که اکوسیستم‌های میکروبی آنها هنوز در حال شکل‌گیری است. این تغییرات می‌تواند منجر به دیس بیوز، تضعیف محور روده-ایمنی شود. برخی از باکتری‌ها به تنظیم پاسخ‌های آلرژیک و خود ایمنی کمک می‌کنند، عدم تعادل می‌تواند حساسیت را افزایش دهد.

9.تغییر رژیم غذایی و سیستم ایمنی کودک در بهار

بهار اغلب تغییراتی را در رژیم غذایی به ارمغان می‌آورد، میوه‌های بیشتر، غذاهای سرد یا مواد حساسیت‌زا مانند توت فرنگی یا آجیل. این تغییرات می‌تواند واکنش‌های حساسیت مفرط ایمنی را در کودکان مبتلا به آلرژی غذایی یا اگزما ایجاد کند. روده نقش اصلی را در تشخیص و پاسخ به آنتی‌ژن‌های غذایی ایفا می‌کند.

همچنین در مورد راهنمای پیشگیری و درمان آلرژی کودکان  بیشتر بدانید

نقش تغذیه در سیستم ایمنی کودک در بهار

تغذیه مناسب نقش مهمی در حمایت از سلامت کودک در طول فصل بهار دارد، به ویژه زمانی که کودکان فعال‌تر هستند، در معرض آلرژن‌های بیرونی قرار دارند و با بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی، آلرژی و علائم آنفولانزا مواجه می‌شوند. بهار زمان تغییر است، به معنی آب و هوای گرم تر، گیاهان شکوفا و افزایش تماس با محرک‌های محیطی، بنابراین یک سیستم ایمنی قوی، با تغذیه متعادل، برای پیشگیری از بیماری ضروری است. چگونه تغذیه صحیح از بیماری‌های فصلی در بهار جلوگیری می‌کند:

1.سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند

یک رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به ایجاد یک دفاع ایمنی قوی کمک می‌کند. مواد مغذی مانند:

• ویتامین C (موجود در مرکبات، توت‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای) تولید گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد که با عفونت‌ها مبارزه می‌کند.
• زینک (که در دانه‌ها، آجیل و غلات کامل یافت می‌شود) به بهبود زخم و رشد سلول‌های ایمنی کمک می‌کند.
• ویتامین A (در هویج و سیب زمینی شیرین) غشاهای مخاطی را سالم نگه می‌دارد که به عنوان مانعی در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها عمل می‌کند.

این مواد مغذی به عنوان سپر طبیعی بدن عمل می‌کنند و شانس ابتلا به سرماخوردگی یا ویروس‌های فصل بهار را کاهش می‌دهند.

2.ایمنی کودک در بهار با کاهش علائم آلرژی

آلرژی بهاری می‌تواند کودکان را بدبخت کند. غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 (مانند دانه کتان، گردو و ماهی) دارای خواص ضد‌التهابی هستند که به کاهش عطسه، خارش چشم و آبریزش بینی کمک می‌کند. همچنین، غذاهای پروبیوتیک مانند ماست و کفیر می‌توانند باکتری‌های روده را متعادل کنند، که ارتباط نزدیکی با سلامت ایمنی و پاسخ‌های آلرژیک دارد.

3.سطوح انرژی و فعالیت را بهبود می بخشد

کودکان در فصل بهار بیشتر در فضای باز فعال هستند. تغذیه مناسب تضمین می‌کند که آنها آهن کافی (از سبزیجات برگدار، لوبیا، گوشت بدون چربی) و ویتامین‌های B برای تولید انرژی، جلوگیری از خستگی و حمایت از عملکرد مغز برای یادگیری و بازی دارند.

4.حمایت از سلامت روده و ایمنی کودک در بهار

بیش از 70% سیستم ایمنی در روده است. رژیم غذایی سرشار از فیبر، میوه‌ها و سبزیجات به هضم سالم غذا کمک می‌کند و از باکتری‌های مفید روده حمایت می‌کند. این امر جذب مواد مغذی را بهبود می‌بخشد و به بدن کمک می‌کند تا به میکروب‌ها و آلرژن‌ها واکنش مناسب نشان دهد.

5.از کم آبی بدن و مسائل مربوط به گرما جلوگیری می کند

بهار می‌تواند تغییرات ناگهانی دما را به همراه داشته باشد. کودکان برای تنظیم دمای بدن، دفع سموم و جلوگیری از خستگی یا سردرد به هیدراتاسیون کافی از آب و میوه‌های غنی از آب (مانند خیار، پرتقال و خربزه) نیاز دارند تا آب از دست رفته بدنشان را تامین کنند و کم آبی منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی کودک در بهار نشود.

مکمل‌های غذایی کودکان؛ ضرورت یا انتخاب؟

این سؤال که آیا کودکان به مکمل‌های غذایی نیاز دارند یا می‌توانند به تنهایی به رژیم غذایی تکیه کنند به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند سن کودک، سلامت، سبک زندگی و یک رژیم غذایی متعادل. به طور کلی، یک رژیم غذایی خوب باید تمام مواد مغذی لازم را برای اکثر کودکان سالم فراهم کند. با این حال، در برخی موارد، مکمل‌ها ممکن است برای پر کردن شکاف‌های تغذیه‌ای ضروری شوند، به‌ویژه در دوره‌های بحرانی رشد یا در صورت وجود محدودیت‌های پزشکی یا رژیم غذایی.

چه زمانی که یک رژیم غذایی برای سیستم ایمنی کودک در بهار خوب است؟

برای کودکانی که انواع میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم مصرف می‌کنند، رژیم غذایی اغلب تمام نیازهای تغذیه‌ای آنها را برآورده می‌کند. غذاهای طبیعی نه تنها ویتامین‌ها و مواد معدنی، بلکه فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و آنزیم‌هایی را نیز فراهم می‌‍کنند که مکمل‌ها فاقد آن هستند. مواد مغذی نیز بهتر از قرص‌ها از غذا جذب می‌شوند و عادات غذایی خوب باعث سلامت مادام‌العمر می‌شوند. بنابراین برای کودکان سالم با رژیم غذایی متنوع، مکمل‌ها اغلب اختیاری هستند، نه ضروری.

چه زمانی مصرف مکمل برای تقویت ایمنی کودک در بهار ضروری است؟

شرایطی وجود دارد که رژیم غذایی به تنهایی کافی نیست و مکمل‌ها می‌توانند نقش حیاتی ایفا کنند:

ویتامین D: بسیاری از کودکان به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند یا به اندازه کافی غذاهای غنی از ویتامین D نمی‌خورند. ممکن است مکملی برای حمایت از رشد استخوان و ایمنی توصیه شود.

آهن: کودکان، به ویژه کودکان نوپا و دختران نوجوان، ممکن است دچار کم‌خونی فقر آهن شوند. اگر غذاهای غنی از آهن کافی نباشد، ممکن است مکمل‌ها مورد نیاز باشد.

B12 و کلسیم: در کودکانی که از رژیم‌های گیاه‌خواری یا وگان پیروی می‌کنند، دریافت کافی این مواد از طریق غذا ممکن است دشوار باشد.

پرخوری: برخی از کودکان غذاهای بسیار محدودی می‌خورند و ممکن است فاقد مواد مغذی کلیدی مانند زینک، ویتامین A یا فیبر باشند.

آلرژی یا شرایط پزشکی: کودکان مبتلا به آلرژی غذایی (مانند لبنیات، آجیل، یا گلوتن) یا اختلالات گوارشی (مانند سلیاک یا IBS) ممکن است از مکمل‌های هدفمند بهره‌مند شوند.

بهترین مکمل برای تقویت سیستم ایمنی کودک در بهار

شربت کیوتن امگا پلاس ویتاپدیا با تامین روزانه 1380 میلی‌گرم ترکیبات اصلی امگا 3، اسیدهای چرب ایکوزاپنتانوییک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)،  ویتامین‌هایD3, A, E  و کیوتن جهت کمک به سلامت مغز و سیستم بینایی، کمک به رشد در سنین کودکی و کمک به سلامت قلب و عروق تولید می‌شود. همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی شربت امگا پلاس، باعث کمک به افزایش قدرت سیستم ایمنی کودک در بهار می‌گردد.

نتیجه‌گیری

در مجموع، اگرچه تغذیه سالم و متنوع می‌تواند بخش زیادی از نیازهای بدن کودک را تأمین کند، اما در فصل بهار، با افزایش عوامل تحریک‌کننده سیستم ایمنی و چالش‌های محیطی، مکمل‌های غذایی می‌توانند به عنوان ابزاری مکمل، نقش مؤثری در حفظ سلامت کودکان ایفا کنند. مکمل‌هایی مانند شربت کیوتن امگا پلاس، که غنی از ویتامین‌ها، اسیدهای چرب ضروری و آنتی‌اکسیدان‌هاست، می‌توانند به بهبود عملکرد ایمنی، افزایش انرژی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های فصلی کمک کنند. با توجه به شرایط فردی هر کودک، انتخاب هوشمندانه مکمل‌ها با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند راهی مؤثر برای عبور سالم از چالش‌های بهاری باشد.

منبع معتبر